Натиҷаи хуби соли вазнин: муҳоҷиронро дар соли 2021 чи навгоние интизор аст

Сабабаш оддӣ аст - санаи омадани санҷиш пешакӣ маълум аст ва агар корхона қонунҳои меҳнатро вайрон кунад, оҳиста коргарони хориҷиро то гузаштани санҷиш рухсат медиҳад ва бо ҳамин халос мешавад.

Дар натиҷа, корфармоёни беинсоф то ҳол масъулиятро бар дӯш нагирифтаанд ва соҳибкорони бовиҷдон маҷбуранд, ки барои гузаштани расмиёти бемаънӣ вақтро беҳуда сарф кунанд, мегӯяд генерал-майор Валентина Казакова, сардори Раёсати муҳоҷирати ВКД Русия.

"Шумо тасаввур кунед, ки мо сана, вақт ва ҷои санҷишро эълон мекунем. Ва, албатта, агар муҳоҷирони ғайриқонунӣ дар ин корхона кор кунанд, пас мо метавонем тахмин кунем, ки онҳо дар он рӯз рӯзи истироҳат хоҳанд дошт", - шарҳ дод Казакова.

Дар айни замон, албатта, ҳеҷ кас санҷишҳои  ногаҳониро бекор накардааст.

Қарз ва иҷро

Ва пас аз се ҳафта, ҳукумат дар бораи тағироти дигар дар бозори меҳнат хабар дод. Муовини сарвазир Татяна Голикова лоиҳаи қонунеро эълон кард, ки мувофиқи он сарони минтақаҳои Федератсияи Русия метавонанд ҳуқуқи ба танзим даровардани шаҳрвандони хориҷиро ба кор бо маҳдудиятҳо дар касбҳои мушаххас диҳанд.

Ба гуфтаи муаллифони лоиҳаи қонун, чунин тадбир ба ҳифзи бозори миллии меҳнат тавассути афзалият додани ҷойҳои корӣ барои шаҳрвандон мусоидат хоҳад кард. Росташ, ки ин иқдом дар байни коршиносон шубҳаҳои зиёдеро ба бор овард - чаро ин меъёрҳоро ҷорӣ кунем, дар ҳоле, ки шаҳрвандони Русия бидуни ин ҳам барои кор дар сохтмон ва хоҷагии манзилию коммуналӣ намешитобанд.

Хабарҳои дигар аз соҳаи  бонкӣ мерасиданд - ташкилотҳои маблағгузории бузург ба муҳоҷирон низ қарз медиҳанд, гарчанде ки қаблан онҳо танҳо ба шаҳрвандони Русия ва Белорус медоданду халос.

Қарзҳо ба шаҳрвандони Тоҷикистон, Ӯзбекистон ва Қирғизистон дода мешаванд, ки ба хона пул мефиристанд ё барои пардохти патент сарф мекунанд. Андозаи миёнаи қарз дар аввали сол аз 10 то 100 ҳазор рублро ташкил дод, ки ба андозаи тақрибан 120% солона аст. Аммо, тибқи пешгӯиҳои таҳлилгарони молиявӣ, ин самт дар солҳои наздик гумон аст, ки густариш ёбад.

Навовариҳо дар соҳаи муҳоҷират ба донишҷӯён низ таъсир расонд. Дар авоили моҳи феврал Владимир Путин қонунеро дар бораи бо кор таъмин кардани донишҷӯён бидуни иҷозати махсус имзо кард. Акнун хориҷиёне, ки рӯзона таҳсил мекунанд, метавонанд бидуни дарёфти иҷозатномаҳои мувофиқ дар Русия кор кунанд.

Баҳор, каме пеш аз сар задани пандемия, як пешниҳоди дар вебсайти Кремл нашршуда, сару садои зиёдеро ба бор овард. Тибқи ин санад, Русия барои муҳоҷирон "созишномаи иҷро" ҷорӣ карданӣ буд, ки тибқи он шаҳрванди хориҷӣ бояд бо рӯйхати шартҳое, ки барои вайрон кардани онҳо ихроҷ мешавад, хонда имзо мекард.

Фикрҳои коршиносон дар ҷо гуногун буд - баъзеҳо мегуфтанд, ки чунин чора огоҳии муҳоҷиронро дар бораи меъёрҳои қонунгузории Русия баланд мебардорад ва онҳоро аз нақзи қонун ҳифз мекунад, дигарон мегуфтанд, ки чунин "созишнома" нақзи ҳуқуқи шаҳрвандони хориҷӣ аст.

Аммо муҳокимаи ин ва инчунин ташаббусҳои дигар дар соҳаи муҳоҷират дер давом накард - дар аввали моҳи март эпидемияи коронавирус ниҳоят ба тамоми минтақаҳои ҷаҳон таъсир расонд ва бозори меҳнатро ба куллӣ тағир дод.

Ҳаёт зери нишони "корона"

Чораҳои карантин бидуни истисно ба ҳама, ба хориҷиён низ зарбаи сахт заданд - баъзеҳо ба хона баргаштанд, чанд рӯз дар фурудгоҳҳо мемонданд, бархеи дигар ба шароити нави кор бо мушкилӣ одат мекарданд.

Аз ҳама бештар соҳаҳои фароғативу ва хидматрасонӣ - марказҳои савдо, тарабхонаҳо, қаҳвахонаҳо, ки дар он ҷо бисёр муҳоҷирон кор мекарданд, зарари бештар диданд. Ин вақт хизматрасонии харидрасон, ки ба бештари чунин муассисаҳо лозим шуд, муҳоҷиронро наҷот дод. Аммо ин ҷо низ рақобат бузург буд, чун шаҳрвандони Русия низ бекор мондаву кор мекофтанд.

Ва ҳатто хоҷагии манзилию коммуналӣ ва соҳаи сохтмон, ки дар он ҷо чораҳои маҳдудкуниро то охир ҷорӣ кардан нахостанд, бори гарони пандемияро пурра ҳис карданд.

Ҳамин тавр, дар Маскав авалҳои тобистон ҳудуди 75 дар сади муҳоҷирон бекор монданд.

Аммо, роҳбарияти Федератсияи Русия ба зудӣ фаҳмиданд, ки на танҳо муҳоҷирон бе кор зиндагӣ карда наметавонанд, балки тиҷорати Русия низ бе муҳоҷирон заиф мешавад. Аз ин рӯ, мақомот саросемавор ба муайян кардани он шурӯъ карданд, ки чӣ гуна вазъи коргарони хориҷиро сабук кардан мумкин аст.

Дар моҳи марти соли равон, Ҳукумати Федератсияи Русия қарор кард, ки иҷозатномаҳои корӣ барои хориҷиёнро ба таври автоматӣ тамдид кунад ва худи эпидемияи коронавирус барои тамдиди корти муҳоҷират сабаби кофӣ шуд.

Росташ, ки сарфи назар аз ҳама мушкилоти кор дар Русия дар давраи пандемия, ҷумҳуриҳои Осиёи Миёна аз ҳамватанони худ даъват карданд, ки барои баргаштан ба ватан шитоб накунанд.

Ин изҳороти онҳо сабабҳои худро дошт - кишварҳо натавонистанд ҳамаи хоҳишмандонро баргардонанд (масалан, барои интиқоли 1 миллион нафар тавассути ҳавопаймоҳои чартерӣ  8030 парвоз ё ҳамарӯза 22 хатсайр лозим буд). Дар ҳамин ҳол муҳоҷирони дар фурурдгоҳҳо ба умеди баргаштан ҷамъ омада, вазъияти эпидемиологиро вазнинтар мекард.

"Мо бояд сарҳадҳоро комилан бандем, ё интиқоли бепоёни шаҳрвандонро идома диҳем. Бояд каме ором шавем ва бозистем. Ба хотири ҳамаи одамоне, ки ҷони худро аз даст дода метавонанд, ба хотири он табибоне, ки барои ҷони беморон мубориза мебаранд. Ман ба эҳтиёткорӣ даъват мекунам. Мо бояд ба ҳамаш хотима бахшем. Дигар илоҷе надорем: бояд ин тараф ва он тараф рафтан, сайру гашт кардану сафарҳоро қатъ кард ", - гуфта буд сафири Тоҷикистон дар Русия Имомуддин Сатторов.

Муҳоҷир намерасад

Дар ҳамин ҳол, роҳбарияти Федератсияи Русия кӯшиш кард, ки иқтисоди кишварро наҷот диҳад ва шумораи ҳарчи бештари шаҳрвандонро бо кор таъмин кунад. Масалан, Владимир Путин моҳи апрел аз сарони минтақаҳо даъват кард, ки лоиҳаҳои сохтмониро ях накунанд, балки корро мутобиқи қоидаҳои карантин идома диҳанд (ҳарчанд бо суръати сусттар).

Илова бар ин, президент мӯҳлати будубоши хориҷиён дар Русияро тамдид кард ва ба кор қабул кардани муҳоҷиронро бидуни иҷозатномаи кор дар давраи пандемия тасдиқ кард. Дар Маскав мақомот ҳаққи патентро то 15 июни соли 2020 бекор карданд. Ба болои ин, аз моҳи сентябри соли равон ба соҳибони хонаҳои хориҷӣ дар Русия иҷозат дода шуд, ки хешовандони худро сабти ном кунанд, ки ин дар оянда бояд ба муттаҳидшавии оила мусоидат кунад.

Аммо, бо вуҷуди ҳама чораҳо, хуруҷи муҳоҷирон қатъ нашудааст. Масалан, дар пойтахт ҳазорон нафар шаҳрвандони Тоҷикистон мунтазам ба сафорати Тоҷикистон меомаданд, то бо умеди он, ки оё онҳо ба парвоз савор шуда метавонанд ё не.

Табиист, ки ҳаҷми интиқолҳо низ коҳиш ёфтааст. Бонки Ҷаҳонӣ коҳиши 20% -ро пешбинӣ карда буд, аммо дар Тоҷикистон ин аз ин ҳам бузургтар буд.

Тибқи маълумоти Бонки марказии Федератсияи Русия, дар давоми тобистон дар се моҳи аввал муҳоҷирони меҳнатӣ ба ватани худ 359 миллион доллар интиқол доданд, ки ин 103 миллион ё нисбат ба ҳамин давраи соли 2019 22% камтар аст. Афзоиш танҳо дар миёнаи моҳи июл, вақте ки баромади тадриҷӣ аз низоми карантин дар Федератсияи Русия оғоз ёфт, маълум шуд.

Танҳо онҳое, кӯшиш мекарданд дар Русия монанд, ки даромадашон коҳиш наёфта буд ё иҷозаи муваққати истиҷомату иҷозаи бемӯҳлати истиқомат доштанд. Барои ин категорияҳои шаҳрвандон вазъ дар тӯли соли гузашта ҳатто беҳтар шудааст - моҳи июл қонун дар бораи коҳиш додани вақти баррасии дархостҳо барои шаҳрвандӣ ба иҷро даромад. Тибқи қонун, мӯҳлати баррасии ариза аз 6 моҳ то 3 моҳ коҳиш дода шудааст.

Пандемияи коронавирус собит кард, ки муҳоҷирон албатта ҷойҳои кории русҳоро намегиранд. Инро мақомоти Русия низ ошкоро эътироф мекунанд, ки аз нарасидани коргарон шикоят мекунанд.

Ҳамин тавр, моҳи сентябр муовини сарвазир Марат Хуснуллин хабар дод, ки дар минтақаҳои Русия ба 100 ҳазор коргари сохтмон зарур аст, бинобарин татбиқи баъзе лоиҳаҳо ба таъхир меафтад. Қаблан сарвазир Михаил Мишустин гуфта буд, ки барои эҷоди ҷойҳои кории муваққатӣ, аз ҷумла дар бахши сохтмон, беш аз 4 миллиард рубл ҷудо карда мешавад.

Аммо мушкилоти пандемия на танҳо шаҳрвандони хориҷиро, ки барои кор ба Русия омадаанд, балки ба ҷавононе, ки таҳсил мекунанд ё барои дохил шудан ба донишгоҳҳои Русия меоянд, низ фаро гирифт.

Баъзе донишҷӯён нав ба курси аввал дохил шуданд, баъзеи дигар тобистон аз хона баргашта, боварӣ доштанд, ки то аввали соли хониш карантин суст шуда, таҳсилро бидуни мушкил идома медиҳанд.

Аммо ногаҳон афзоиш ёфтани беморӣ дар ИДМ ва дар саросари ҷаҳон ҳукуматҳоро маҷбур кард, ки чораҳои карантинро шадидтар кунанд, аз ҷумла кушодани марзҳоро ба таъхир андозанд. Ва хориҷиён маҷбур буданд, ки аз орзуҳои таҳсили рӯзона даст кашанд.

Тибқи талаботи Вазорати маорифи Федератсияи Русия, шумораи донишҷӯёни хориҷӣ дар донишгоҳ яке аз меъёрҳои кори самарабахши он ба шумор меравад ва аз ин рӯ роҳбарияти муассисаҳои таълимӣ кӯшиш карда истодаанд, ки ба донишҷӯён ягон намуди алтернативӣ пешниҳод кунанд.

"Агар шумо сатҳи ихроҷро бинед, аз 2200 донишҷӯи хориҷие, ки ба донишгоҳҳои Русия  дохил шуданд, шаш нафарашон хориҷ карда шуданд, ки ба таҳсил шурӯъ накардаанд - ҳатто камтар аз донишҷӯёни Русия. Дар омади гап, дар соли 2020 назар ба гузашта 11% бештар хориҷиён ба қайд гирифта шуданд, Ва онҳо ин корро карданд, хуб медонистанд, ки бори аввал бояд онлайн таҳсил кунанд, - мегӯяд коршиноси рус Ярослав Кузминов.

Ва дар Донишгоҳи федералии Сибир стипендияи донишҷӯёни хориҷӣ, ки иҷборан дар таҳсилоти фосилавӣ таҳсил мекарданд, ҳифз карда шуд. Дар мавриди Тоҷикистон, ягона мушкилӣ дар таҳсили фосилавӣ суръати бисёр сусти интернет ва қатъшавии барқ мебошад.

"Курсҳои электронӣ роҳи беҳтарин барои донишҷӯён мебошанд, аммо Zoom умуман ғайри қобили қабул аст. Ва мушкилоти асосӣ дар ҷумҳурӣ ҳатто интернет нест, балки қатъ шудани барқ  аст", - тавзеҳ медиҳад Акмал Ҷумъаев, директори маркази роҳнамоии касбҳо дар Тоҷикистон.

Чароғ дар охири нақб

Соли ояндаи 2021 эҳтимолан мисли соли 2020 душвор нахоҳад буд, аммо ба ҳар ҳол одӣ  нахоҳад шуд. Дар Тоҷикистон даҳҳо ҳазор шаҳрвандон умедворанд, ки ба Русия , аммо дурнамои ифтитоҳи марзҳо ва барқарор шудани парвозҳо муайян нест.

Маскав ва Душанбе аз тобистон гуфтушунид доранд ва ширкатҳои калон хоҳиш мекунанд, ки ба таври муташаккилона қабули коргарон аз Тоҷикистон иҷозат дода шавад, то ки бо нарасоии коргар каме ҳам бошад, рафъ шавад. Аммо, марзҳо ҳанӯз ҳам бастаанд ва ягона парвозҳои анҷомёбанда чартерианд.

Бо ҳамин сабабҳо, ба донишҷӯён низ мушкилӣ пеш меояд. Рӯшан аст, ки донишҷӯёни донишгоҳҳои олии Русия имтиҳони зимистонаро фосилавӣ месупоранд, эҳтимоли комил имтиҳоноти тобистонаро низ.

Ба донишҷӯёни донишгоҳҳои Русия кафолат дода мешавад, ки ҷаласаи зимистонаро аз фосилаи дур ва эҳтимолан дар тобистон низ бигиранд. Барои онҳое, ки ба ихтисосҳои амалӣ ё тиббӣ дохил шудаанд, дучанд душвор хоҳад буд. Дар ин ҷо, роҳбарияти донишгоҳҳо  иқрор мешаванд, ки онҳо бо ягон роҳ омӯзиши амалиро ҷуброн карда наметавонанд ва ба таври қатъӣ гирифтани рухсатии академиро тавсия медиҳанд.

Аммо чанд хабари хуш барои соли 2021 ҳаст. Қадами аввал дар ин самт соддагардонии тартиби гирифтани иҷозат барои истиқомат барои шаҳрвандони дорои мақоми ҳамватан аст.

"Онҳо, аз расмиёти иҷозати иқомати муваққатӣ (гирифтани иҷозат барои иқомати муваққатӣ - идора) озод шуда, метавонанд  иҷозатномаи истиқомат ба даст оранд ва мувофиқан, мӯҳлати гирифтани шаҳрвандии Русия барои онҳо кам карда мешавад", - шарҳ дод Валентина Казакова.

Эҳтимол аст, ки иҷозаи иқомати муваққати ва ё РВП пурра бекор карда шавад.

Ҳанӯз моҳи март сомонаи Кремл як дастури президент Владимир Путин оид ба сиёсати муҳоҷиратии Русияро барои  солҳои 2019-2025 нашр намуд ва дар он гуфта мешуд, ки РВП "дар шакли мавҷудааш, хело кӯҳна гардид".

Ва ҳоло шӯъбаҳои дахлдор ба бекор кардани РВП наздик шудаанд. Ба ҷои ин, пешниҳод карда мешавад, ки се низоми муҳоҷират ҷорӣ карда шавад: будубоши кӯтоҳмуддат (то 90 рӯз), будубоши дарозмуддат ва истиқомати доимӣ.

Ғайр аз ин, ВКД пешниҳод мекунад, ки феҳристи корфармоён, ки омодаанд хориҷиёнро ба кор ҷалб кунанд ва феҳристи худи коргаронро ташкил кунанд, гуфт Казакова ба Sputnik Тоҷикистон. Ин пешниҳод дар консепсияи нави қонун дар бораи вазъи ҳуқуқии шаҳрвандони хориҷӣ, ки аз ҷониби вазорат таҳия шудааст, мавҷуд аст.

Ҳоло барои муҳоҷирон намудҳои зиёди ҳуҷҷатҳо мавҷуданд: ҳам патентҳои меҳнатӣ ва иҷозат барои ҷалби қувваи кории хориҷӣ ва иҷозатномаи кор мебошанд.

Ин мушкил аст, барои як фарди хориҷӣ дарки тамоми ин равандҳо мушкил аст. Вақти он расидааст, ки чизеро тағйир диҳем. Аз ин рӯ, мо консепсияи қонун дар бораи вазъи ҳуқуқии шаҳрвандони хориҷиро таҳия кардем, ки дар он ҷо пешниҳод кардем баъзе навгониҳо ҷорӣ карда шавад", - таъкид кард намояндаи ВКД.

Тахмин меравад, ки пас аз он ки муҳоҷир дар феҳрастд ҷои корашро пайдо мекунад, ба омода кардани ҳуҷатҳо тавассути портали ягонаи хадамоти давлатӣ сар мешавад. Ҳуҷҷатҳоро масъулин дар Русия тариқи онлайн тафтиш мекунанд ва муҳоҷир ниҳоят иҷозаи вуруд ба Русияро ба даст меорад.