«Катта еттилик» давлатлари Россия ва Хитой агрессиясига қарши биргаликда курашишни муҳокама қилди

«Катта еттилик» давлатлари Россия ва Хитой агрессиясига қарши биргаликда курашишни муҳокама қилди

Ўтган ҳафта 2 йиллик танаффусдан сўнг «Катта еттилик» давлатлари ташқи ишлар вазирлари илк марта юзма-юз учрашди. Лондонда ўтган учрашувда томонлар кўплаб мавзуларда узоқ муҳокамалар ўтказишди. Беларусь, Украина ва Мьянмадаги воқеалар, Россия ва Хитойга қарши жавоб чоралари кўриш асосий муҳокама мавзуси бўлди.

АҚШ, Канада, Британия, Франция, Италия, Германия ва Япониядан таркиб топган мамлакатлар гуруҳи – G7 (group of seven) вакиллари Хитой, Россия ҳамда Эронни халқаро ҳамжамият учун хавф деб ҳисоблашини яна бир бор таъкидлашди.
Ташқи ишлар вазирлари Россия томонидан бўлаётган сохта маълумотлар тарқатиш ва троллар орқали одамлар фикрини ўзгартишга бўлаётган уринишларга қарши умумий режа ишлаб чиқиш борасида таклиф берган. Учрашувнинг умумий мазмуни айнан Хитой ҳамда Россиянинг ахборот ва сиёсат майдонидаги агрессиясига қарши режа ишлаб чиқиш бўлган.
Учрашувнинг дастлабки 1,5 соатида Хитой муҳокама қилинган. Кейинчалик март ойида ҳарбий тўнтариш амалга оширилган Мьянма ҳақида фикр алмашилган. Орада Ливия ҳамда Суриядаги вазият муҳокама қилингач, кун якунида Россия мавзусига вақт ажратилган. Бу вақтда Беларусь ва Украинадаги воқеалар ҳақида ҳам сўз борган.
Хитой билан муносабатлар
«Биз Хитой билан кучли томонда туриб гаплашишимиз керак. Ҳамкорлар билан ишлаш керак, уларнинг ҳолатига эътиборсизлик қилиш керак эмас. Айнан мана шу кучли томонда туриб гаплашиш бўлади. Бугун кун давомида жуда кўп мавзуларда гаплашдик. Қувонарлиси, учрашувларда ҳамкорлик ва умумий қадриятлар ҳақида кўп гапирилди. Асосий муҳокама мавзуси Хитой бўлди. Мен Хитой дунё ҳамжамиятининг ажралмас қисми бўлишини истардим, лекин улар бу учун белгиланган тартиблардан чекинмаган ҳолда ҳаракат қилиши керак», деган АҚШ давлат котиби Энтони Блинкен учршувлардан кейин Британия бош вазири Борис Жонсон билан суҳбатда.
Бироқ жаноб Блинкен айтганидай Хитой ҳозирча халқаро ҳамжамиятнинг йўриғидан юраётгани йўқ. Мамлакат ўзининг иқтисодий устунлигидан фойдаланган ҳолда шерикларини ва ҳатто рақобатчиларини ҳам ўзи хоҳлагандек ҳаракатланишига мажбур қила олмоқда.
Хитойнинг Жанубий Хитой денгизи ҳавзасидаги ҳаракатлари дунё ҳамжамиятида хавотир уйғотаётгани рост. «Катта еттилик» давлатлари Хитойнинг ҳудуддаги таъсирини камайтиришнинг энг самарали усули жануби-шарқий Осиё мамлакатлари билан муносабатларни яхшилаш деган хулосага келишди.
Россия билан муносабатлар
Россияга қарши режа ҳақида бирданида бир нечта мамлакат вакиллари сўз очишди. Масалан, Япония ташқи ишлар вазири Тосимицу Мотэги Россия билан муносабатларда «бирдамлик ёндашуви»ни таклиф қилди. Учрашувда Британия вакили Россия ҳамда Украина чегарасидаги ҳолат ҳақида ҳисобот берди. Бу маълумотлардан кейин япониялик дипломат айни мавзуда умумий йўналишни белгилаб олишни таклиф қилди. Ўз навбатида Франция ва АҚШ вакиллари ҳам Россиянинг минтақадаги агрессив ҳаракатини диққат билан кузатишаётганини маълум қилишди.
«Биз Россия аргессияси қаршисида турган Украина билан биргамиз. Бироқ [Россияда] коррупция ва ислоҳотларга тўсиқ бўлаётган бошқа ички муаммолар ҳам борлигини унутмаслик керак», деган Блинкен.
G7 давлатлари ташқи ишлар вазирлари учрашувида коронавирусга қарши курашиш ҳам алоҳида муҳокама қилинган. «Катта бойлар» камбағал давлатларга вакцина кўринишида ёрдам беришга келишиб олишди. Covax дастури ҳам яна муҳокама қилинди. Бу дастур доирасида Африка, Марказий Осиё ва Шарқий Европа мамлакатлари аллақачон бепул вакцина олишни бошлаган. Бироқ ушбу дастурни амалга оширишда вакцина дозаларининг етишмаётгани қийинчилик туғдирмоқда. Чунки ишлаб чиқарилаётган вакцинанинг аксар қисмини олдиндан пул тўлаб қўйган бой давлатлар олмоқда. Масалан, АҚШда бир неча юз минг доза AstraZeneca вакцинаси бор ва Байден бу вакциналарни Мексика ёки яқин атрофдаги бошқа давлатларга ёрдам кўринишида беришни ваъда қилган. Бироқ бу жуда кам ҳисобланади.

Комментарии (0)

Оставить комментарий